Dünya’yı Ölçen Adam

Bundan çok uzun zaman önce Dünya’nın çevresini ölçmek isteyen bir adam varmış, Erastosthenes. Mısır’da kütüphaneci olarak çalışan bu meraklı adamın  Dünya’nın çevresini  nasıl ölçtüğünü merak etmemek mümkün değil.

Eratosthenes  Dünya’nın büyüklüğünü ölçmek için gölgelerden yardım almış.Eratosthenes, Assuan’ da yaz günü öğlen saatlerinde Güneş’in tam tepede olduğunu biliyordu. Güneş’in tam tepede olduğunu bilmesinin sebebi insanlar su  kuyularından aşağıya baktıklarında  güneş ışınlarının kuyudaki sudan dışarıya yansımasıydı.

Dikkatli bir gözlemci olan Eratosthenes ,kendi yaşadığı İskenderiye’de gölgenin aynı şekilde yansımadığını fark etti.Bunun üzerine güneş ışınları üzerinde çalışmaya karar verdi, basit deneylerle ışığın gölgesini  ölçtü. Yere bir çubuk koyarak, Güneş ışınlarının  gölgesini hesapladı ve gölgenin 72 derecelik  açı oluşturduğunu buldu.

Bütün bu gölge ölçümlerinin sonucunda İşkenderiye ve Assuan’ın birbirinden 72 derece uzakta olduğunu fark etti. Assuan  ve İskenderiye arasında 72 derecelik uzaklığı buldu ama bu Dünya’yı ölçmek için yeterli değildi.

Eratosthenes’in yardıma ihtiyacı vardı. İki şehir arasında sürekli yolculuk yapan tüccarlarla konuştu. Her tüccar kendi tahminini yaptı ve iki şehrin arasındaki  uzaklığı  belirtti. Sadece bu tahminlerden yola çıkarak bu tahminin dünyanın 1/50’si olduğunu hesapladı.

İki şehrin arasının Dünya’nın çevresinin 1/50’si olduğunu tahmin ettikten sonra bu uzaklığı 50 ile çarparak Dünya’nın çevresini buldu.   O zamanlarda sadece bir çubuk ve tüccarlardan alınan tahminlere göre yapılan bir ölçmeye göre sonuş aslında hiç de fena değil diyebiliriz.

Yerkürenin çevresini ilk olarak kesin bir biçimde hesaplayan Eratosthenes’tir. Bu amaçla, Assuan ve İskenderiye arasındaki meridyen yayının derece hesabıyla uzunluğunu buldu. Meridyen yayının uzunluğunu ve ondan yararlanarak Dünya’nın çevre uzunluğunu Ekvator’u hesaplamış, çalışmalarını Geopraphika adlı eserinde toplamıştır. Dünya üzerindeki yerleşik alanların sınırlarını, hazırladığı bir haritada da gösteren matematik coğrafyacıdır.

Eratosthenes’in azımsanamayacak bir başarısı da o zaman bilinen dünyanın haritasını çıkarması. Harita İngiliz adaları dahil Avrupa, Afrika ve Asya anakaralarını kapsıyordu. Küresel bir yüzeyi düz kağıt üstünde göstermek kolay bir iş değildi. Tıpkı bir portakal kabuğunu masa üzerine dümdüz yerleştirmek gibi. Eratosthenes enlem paralelleriyle boylam meridyenlerini kullanarak oldukça duyarlı ve güvenilir bir projeksiyonla güçlüğün üstesinden gelmişti. Yaptığı harita yüzyıllarca denizcilikte ve başka alanlarda kullanıldı.

Sayılar ve Sözcükler

Sayılar bizlere neler anlatıyor?
Birçok sözcük aslında sayılarla ilgili gizli mesajlar vermişlerdir. İşte bunlardan bazıları
Monolog 1 kişi tarafından yapılan konuşma
Bisiklet 2 tekerlekli bir araç
Tripot 3 ayaklı sehpa
Kuadrat 4 köşeli
Pentatlon 5 ayrı daldan oluşan müsabaka
Sextet 6 müzisyenlik bir parça
Heptagon 7 köşeli bir şekil
Oktav 8 noktası var
Monajenaryan 9 adet on yıl yaşamış kişi
Desimal 10’larla sayma

Şimdi sıra sizde, sayılarla eşleşmiş hangi sözcükler aklınıza geliyor?

ÇOOOOK BÜYÜK SAYILAR ve GOOGOL

Matematikte çok büyük sayılarla uğraşmak sıradandır fakat çok büyük sayıları genellikle isimlendirmeyiz. Çok büyük sayılarla uğraştığınızı düşünün ve sayfanıza ekleyeceğiniz sıfırlar defterlerinize sığmaz, o kadar büyük sayılar vardır ki onları yazmak bile günlerinizi alabilir. Matematikçiler çok büyük sayıları yazarken üstlü sayılar gibi hayatımızı kolaylaştıran yollar geliştirmişlerdir.
Çok büyük sayılar ne kadar büyük ve sonsuza ne kadar yakın diye düşünmeden edemeyiz. Çok büyük sayılarla sonsuzluk arasındaki farkı göstermek için googol adı verilen bir sayı icat edilmiştir.
Googol sözcüğü matematikçi amcasının 1’in arkasına 100 tane sıfır olan 100000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 bir sayı için ad bulmasını istediği dokuz yaşındaki bir çocuk tarafından bulunmuştur.
Googol sayısını 10 üzeri 100 şeklinde yazabiliriz. Googol sayısı büyük bir sayıdır ve nadiren karşımıza çıkar.
Googol sayısı mı o da ne bu mu büyük diyorsanız googleplekse sayısına bir bakın.
Googleplekse; 10 üzeri googol , googleplekse sayısını yazmak gerçekten zor, denemek isterseniz alın elinize kaleminizi başlayın bittiğinde bekliyorum.
Googleplekse, çoook ama çoook büyük bir sayı olmasına rağmen o bile sonsuzluğun yanında çoook küçük kalır.

Zor Hesaplamalar

Yürüyerek Dünyanın Etrafını Dolaşmak Kaç Gün Sürer?

Yürüyerek dünyanın etrafını kaç günde dolaştığımızı hesaplamak için bunu daha önceden denemiş birisinden yardım almak en doğrusu olacaktır.

Dünyanın etrafını koşarak dolaşmış bir anneanne olan Rosie Swale-Pope sorumuzun cevabını bilmektedir.

Eşini kaybettikten sonra hayır işleri için koşmaya başlayan Rosie Swale Pope dünyanın etrafını yüreyerek dolaşmayı başarmıştır. Evinin içerisinde ilk adımını ve son adımını gösteren bir çift ayak izi olan bir döşeme taşı vardır.

İlk adım ve son adım arasında 32000 km vardır ve bu seyahat tam 1789 gün sürmüştür.

1789 gün = 4 yıl 11 ay 19 gün